La cultura è ciò che rimane quando hai dimenticato tutto ciò che avevi imparato a scuola (Albert Einstein).  

Biavl zait, in ünsar lem, pasàrbar lirnante? Un biavl von sèll bobar lirnen vo djüngom pröftaz spetar in lem? Balma sait djung, di zait pasàrt pittar nas in di libardar parìrt soin higedjukht, umbrómm ma hatt vil lustegere sachandar zo tüana: auzzalt izta a gåntza groaza, naüga bèlt boda paitet, ma prinnt von lust zo macha naüge speriéntze. ’Z soinda, però, djunge boda nicht åndarst tüan baz studjàrn un lem di djardar vo dar schual azpi a zait vo gepàita, eppaz boma mucht durchgian vorda åheft daz djüst lem. I, vo djüngom, hån studjàrt lai sovl biz hatt gehatt z’soina, ne mindar ne mearar, un lai daz sèll bodamar hatt gevàllt odar bodamar hatt parìrt zo magamar helvan auzzokhemma in lem. Di matèrie bode hån gelirnt daz liabarste soinz gest di fremmegen zungen, literatùr un stenografì, eppaz boda in ta' vo haüt khint neméar gelirnt ka schual, sovl ke di djungen bizzan njånka bazzez iz. Spetar, afte università, da khurtz un bahémmege schrift hattmar vil geholft auzomercha ’z geréda von profesör un no haüt, in di zait von compùter, nützese vil in moinar arbat. Di matèrie bode hån gehazzt, sovl ke i hån gemacht fadìge zo vånga an sèkse, soinz gest di stòrdja, di fisìk un übaràllz di matemàtik. No haüt pinne nètt guat zo macha konte un ditza hattmar sichar gekhostet vil gèlt in moi lem. Di stòrdja anvétze hånne ågeheft zo liabase vil spetar, balde hån gehatt okasióng zo viazàra un z’sega di groazan musèi ummar in di bèlt. ’Z latòi hånnez gelirnt gearn, seånka azmar nètt iz gest gåntz hoatar ombrómm ’z iz eppaz guatz lirnen a toata zung - ditza o hånnez vorstånt vil djardar darnå. Est bode gea zuar di vüchtzekh gevàllatzmar bidar gian afte università zo lirna vil naüge sachandar, ma... i moch arbatn zoa zo gebinnamar di pult! Furse bartez no tüan balde gea in pensióng, ma antånto nütze moi biane fraizait zo lesa alla dar sòrt un zo lirna alle di sachandar bode nètt hån gehatt lust zo lirna vo djüngom, ka schual. Soin kurdjósat un nia auhöarn zo lirna iz daz sèll boda haltet in khopf lente, djung un muntar fin an abas von lem. Vil vert, balde sitz in di korìara odar in trèno pittar kanìpp inan libar, höare di djungen bruntln un groinen peng dar schual, in profesör, in kòmpite un in interogatzióngen. Zo lüsna a söttaz gereda, a tiabas a bòtta geatmar übar di gall pensàrante att di sèlln mildjü khindar in di armen lentar vo dar bèlt, boda nètt mang gian ka schual umbrómm da mochan arbatn, odar umbrómm ’z izta ’z kriage un soi schual iz lai an hauf låmmarn, odar ainfach lai soin a diarndle un nètt a pua. Dar hummar afti bèlt izta nètt lai in di paüch, ma in di hirndar o. Hirndar hummare vo gebìzza, lere oang boda nia håm gesek un nia bartn seng a schualpånkh, khindar åna mòrng kondanàrt zo pasàra soi khurtzez lem in di hölle. Bildo leng bettana fadìge, gian alle tage ka schual!  

Paolo Pergher