Da lustegarste zait von djar, dar vaschom, iz aromai vorgånt. Vor berda gloabet, an èscharmitta hatta ågeheft di vastzait, la quaresima, boda duràrt fin an stillvraita, odar pezzar khött, fin an baibfintzta. Ünsarne altn dise djar håm gevastet azpida hatt geschafft di khirch, un balsa nèt håm gevastet, vil vert håmsa gehummart, umbrómm ma boazt ke 'z lem aft ünsarne pèrng iz gest schaüla hert. Nå in altn regln vo dar khirch hattma getarft èzzan vlaisch schiar 220 tang atz djar, ma afti tischan von ünsarn non 'z vlaisch hattmaz gesek furse lai a drai, viar vert atz djar. In d’earst halbe von vorgånnatn djarhundart vil laüt aft ünsarne saitn soin darkrånkht vo dar pelàgra, a schaüladar beata boda khint a fòrtza z'èzza lai pult plint un ploaz. Aff ettlane saitn in di vastzait hattma njånka getarft èzzan öala, khes odar soff - vor di ortodòsse iz asó no haüt. Vor daz sèll, di öala hattmase gesotet zoa azza nèt gian dimàl fin gerift di vastzait - vo sèmm ståmmta abe di traditzióng von öala vo Oastarn.
Darnå in zboate concilio di regln vor di vastzait soin khent gelükkart vil. Vor di khirch von draite djartausankh, zoa zo giana au in hümbl möchtma nèt per fòrtza hummarn. Vil bichtegar iz gloam, vüarn an èrtegez lem un helvan in åndarn azpida hatt gelirnt Djesù. Ditza però billz nèt munen ke di vastzait hatt vorlórt soin sinn un vèrt. Haützotage, in ünsarn haüsarn, di khüalschrenk soin gestekht voll pitt alla dar sòrt un di schaülan djardar von hummar soin eppaz boda lai di eltarstn gedenkhan. Ma in ta’ vo haüt o, hèrta mearar laüt usitàrn zo vasta, un nèt hèrta vor resóngen boda håm zo tümmana pittar relidjóng alùmma. Ma boazt ke vastn - a tiabas a bòtta un pitt maz, ma vorsteatz - iz gesùnt, ’z saübart in laip un schützten vo viln beata. Stian gåntz åna z'èzza iz nèt sovl sber azpi ma magat munen, però ma schöllatz nèt tüan vor lengar baz umman, zboa tang, pezzar balma nèt möcht arbatn, umbrómm machan fadìge un vastn geatz nèt guat. Zoa zo geba in laip genumma bazzar, vitamìn un minerél makma trinkhan tè, vrischan saft (nèt gezükkart), skòtta odar bröde åna vlaisch.
In tage vor ma åheft zo vasta schöllatmase boróatn vorzìchtante zo roacha, zo trinkha alkol un kafè un haltantese ring pinn gièzza. Ma tarft nèt auhöarn zo vasta allz in an stroach, ma laise laise, èzzante an earstn lai eppaz ringez azpi an öpfl, an jogurt odar a supp, zoa zo geba in laip di zait bidar zo gebénase in gièzza.
No eppaz bichtegez: vastn iz sichar nicht vor khindar un djunge untar 18 djar, vor di altn, vor baibar boda nåtrang odar gem in khinn zo taida, vor laüt boda soin krånkh, kartza magar odar kartza dikh: zoa zo vorlìara a par a kilo, tüat mövarnse mearar un èzzan alla dar sòrt, ma pinn djüst maz, magàre pittar hilf von an dietòlogo. An lestn, niamat schöllat vastn åna zo bizza bia un baz - in zbaivl rensan pinn dokhtur iz nia gevelt. Vor berdasan bill bizzan mearar, soinda vil libadar geschribet vo gekhennate studiös - tüat vorsan in di bibliotèk.

Paolo Pergher